Efendiler Yarın Cumhuriyeti İlan Edeceğiz
29 Ekim, Türkiye Cumhuriyeti’nin resmen kurulduğu tarihtir. Kurtuluş Savaşı’nın Türk milletinin zaferiyle sonuçlanmasının ardından ortaya çıkan yönetim boşluğunun kapatılması amacıyla yeni bir yönetim biçiminin belirlenmesinin şart olarak görülmesi sonucu cumhuriyet ilanı kararı alınmıştır. Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları, 29 Ekim 1923’te Meclis’e sundukları kanun teklifiyle Cumhuriyet’i ilan ettiler. Böylece Türkiye, ulusun egemenliğine dayanan bir devlet haline geldi. Peki ulus egemenliği nedir? Cumhuriyet yönetim biçimi ne anlama geliyor? 29 Ekim'in anlam ve önemi nedir? 1925 yılından bu yana Milli Bayram olarak kutlanan 29 Ekimi 4 başlık ile öğrenelim. Keyifli okumalar.
29 Ekimin Anlam ve Önemi
29 Ekim, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş günüdür. Bu gün, Türk milletinin bağımsızlık ve egemenlik mücadelesinin sonucunda elde ettiği büyük bir başarıyı simgeler. 29 Ekim 1923’te, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nda yaptığı değişiklikle Türkiye’nin yönetim biçimini Cumhuriyet olarak ilan etti. Yani 29 Ekim 1923 yılında toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi, Teşkilat-ı Esasiye Kanununda yer alan devletin yönetim şekli maddesini cumhuriyet olarak değiştirmiştir. Böylece, Türkiye, ulusun egemenliğine dayanan modern ve demokratik bir devlet haline geldi.
Devletin yeni yönetim şeklini ilan etmek için 101 pare top atışı yapılmıştır. 1924 yılında ise 29 Ekim bayram olarak kutlanınca meclis 2 Şubat 1925 yılında toplanarak bu milli günün bayram olarak kutlanmasına karar vermiştir. 29 Ekim’i Türkiye dışında KKTC topraklarında da bayram olarak kutlanmaktadır. Atatürk, Cumhuriyet Bayramı’nı gelecek nesillere bir armağan, miras olarak bırakmıştır. 29 Ekim, 1925 yılından bu yana Milli Bayram olarak kutlanmaktadır.
29 Ekim’in anlam ve önemi, Türk tarihindeki önemli dönüm noktalarından biri olmasıdır.
Efendiler Yarın Cumhuriyeti İlan Edeceğiz
Mustafa Kemal Atatürk, İsmet Paşa başta olmak üzere bütün kabine üyelerini 28 Ekim 1923 akşamı Çankaya Köşkü’ne davet etmiştir. Akşam yemeğinden sonra Atatürk bir anda “Efendiler, Yarın Cumhuriyeti İlan Edeceğiz” demiştir. Bu sözünden sonra bir anda salon sessizleşmiştir. Atatürk, o an salonda bulunan herkesi süzmüş, durumun kontrol altında olduğu yansıtmaya çalışmış. Nutuk’ta anlattığı bu olay aslında bir milletin kaderi ile ilgili idi. “Türkiye Devleti’nin hükümet şekli Cumhuriyet’tir. Bunu Anayasa’mıza yarınki Meclis toplantısında koyduracağız. Hazırlıklarımızı bir kez daha gözden geçirmemiz lazım.” diyerek Cumhuriyetin ilanını kabineye duyurmuştur.
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı Nasıl Kutlanır
Cumhuriyet'in ilk yıllarında kutlamalar, günübirlik yapılan törenler şeklindeydi. Aynı gün içinde yapılan törenler, sabah resmikabul ile başlar daha sonra devlet erkânı önünde resmîgeçit düzenlenirdi ve akşam da fener alayı gerçekleştirilerek program üç kısımda tamamlanmış olurdu. Ayrıca bayram akşamları şehrin idarecileri ve ileri gelenlerinin katıldığı "Cumhuriyet Baloları" düzenlenirdi. Törenlerin bu yapısı 1933 yılına kadar devam ettirilmiştir. 1934 yılından 1945 yılına kadar yapılan Cumhuriyet Bayramı kutlamaları bazı değişiklikler dışında 1933 yılında yapılan Cumhuriyet Bayramı kutlamaları örnek alınarak düzenlenmiştir. Tüm yurtta yapılan kutlamalar genellikle "Cumhuriyet Meydanı" adı verilen yerlerde yapılırdı. Yediden yetmişe herkes meydanlarda toplanarak bu günü kutlar ve coşkuyla Cumhuriyeti karşılarlar.
Günümüzde ise okullarda 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nı kutlamak için birçok etkinlik yapılır. İşte bunlardan bazıları:
Okul bahçesinde bayrak töreni düzenlenir. Öğrenciler, öğretmenler ve veliler Türk bayrağı ve Atatürk posterleri taşırlar. İstiklal Marşı okunur ve saygı duruşunda bulunulur.
Okul salonunda veya sınıflarda şiir, şarkı, dans, tiyatro gibi gösteriler yapılır. Öğrenciler, Cumhuriyetin anlam ve önemini anlatan eserler sunarlar.
Sınıflarda Cumhuriyet Bayramı ile ilgili boyama, kesme, yapıştırma, resimleme gibi etkinlikler yapılır. Öğrenciler, yaratıcılıklarını kullanarak bayramı simgeleyen çalışmalar hazırlarlar.
Okulda veya sınıfta Cumhuriyet Bayramı ile ilgili bilgi yarışması düzenlenir. Öğrenciler, Cumhuriyet tarihi, Atatürk’ün hayatı, Cumhuriyetin kazanımları gibi konularda sorulara cevap verirler.
Bu etkinlikler sayesinde öğrenciler, Cumhuriyet Bayramı’nın değerini kavrarlar ve bayramın keyfini çıkarırlar.
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, her yıl ülke genelinde coşkuyla kutlanır. Bu bayramda, Cumhuriyetin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları başta olmak üzere tüm şehit ve gaziler anılır. Ayrıca, Cumhuriyetin kazanımları ve değerleri hatırlanır ve gelecek nesillere aktarılır. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, Türk milletinin özgürlük ve bağımsızlık sevdasının sembolüdür.
Cumhuriyet Nedir
Cumhuriyet, Türk milletinin kendi kaderini tayin etme hakkını kazandığı ve çağdaş uygarlık seviyesine ulaşma hedefini belirlediği bir yönetim şeklidir. Cumhuriyetin ilanıyla birlikte, Türkiye’de birçok alanda yenilikler yapılmış, eğitim, sağlık, kültür, sanat, ekonomi gibi alanlarda gelişmeler sağlanmıştır. Cumhuriyet, aynı zamanda Türk milletinin ulusal birlik ve beraberliğini pekiştiren, toplumsal dayanışmayı artıran ve milli kimliği güçlendiren bir değerdir.
Cumhuriyet, halkın egemenliğini kendi elinde bulundurduğu ve bunu, arasından seçtiği milletvekili aracılığıyla kullandığı bir devlet şeklidir. Bu devletin başında belirli bir süre için seçilen cumhurbaşkanı vardır. Cumhuriyet kelimesi sözlük anlamıyla «halk yönetimi» demektir1. Cumhuriyet, aynı zamanda ulusun bütün kesimlerine ait olan bir değerdir. Cumhuriyetin kuruluşu, Türk milletinin bağımsızlık ve egemenlik mücadelesinin sonucunda elde ettiği büyük bir başarıyı simgeler. Cumhuriyet rejimlerinde yasama, yürütme ve yargı organları birbirinden ayrılık ilkesine dayanır. Cumhuriyet, özgürlük, eşitlik, adalet, demokrasi gibi kavramları içerir. Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, 29 Ekim 1923’te Meclis’e sunduğu kanun teklifiyle Cumhuriyet’i ilan etmiştir2. Bu gün, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yıl dönümü olarak Milli Bayram olarak kutlanmaktadır. Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100. yılında bu bayramın anlam ve önemini unutmayalım. Cumhuriyet Bayramımız kutlu olsun!
Cumhuriyetin Getirdiği Değişiklikler Nelerdir
Cumhuriyetin getirdiği değisiklikler, Türk milletinin bağımsızlık ve egemenlik mücadelesinin sonucunda elde ettiği büyük bir başarıyı simgeler. Cumhuriyet ile birlikte Türkiye, ulusun egemenliğine dayanan modern ve demokratik bir devlet haline gelmiştir. Cumhuriyetin kazanımları, çok kısa bir sürede ülkenin çehresini değiştirmeyi başarmıştır. İşte cumhuriyetin kazanımlarından bazıları:
Cumhuriyet, kadın ve erkek herkese eşit haklar tanımıştır. Kadınlar, 1934 yılında seçme ve seçilme hakkına sahip olmuşlardır. Kadınlar, cumhuriyet döneminde eğitim, sağlık, kültür, sanat, spor gibi alanlarda önemli başarılar elde etmişlerdir.
Cumhuriyet, eğitim ve öğretimin birleştirilmesi ve çağdaşlaştırılması için önemli adımlar atmıştır. Latin harflerinin kabulü, Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu’nun kurulması, üniversite reformu gibi yenilikler yapılmıştır. Eğitimde laiklik ilkesi benimsenmiştir.
Cumhuriyet, ekonomik alanda da bağımsızlığı sağlamak için çalışmıştır. Sanayileşme hamlesi başlatılmış, fabrikalar, bankalar, demiryolları inşa edilmiştir. Tarım sektörü desteklenmiş, kooperatifçilik geliştirilmiştir. Devlet Planlama Teşkilatı kurulmuştur.
Cumhuriyet, kültür ve sanat alanında da büyük gelişmeler kaydetmiştir. Türk kültürünün zenginliği ve çeşitliliği korunmuş, evrensel değerlerle bütünleştirilmiştir. Türk sineması, tiyatrosu, edebiyatı, müziği, resmi, heykeli gibi sanat dalları cumhuriyet döneminde önemli eserler vermiştir.
Cumhuriyet ile beraber batı hukuk sistemine geçilmiş, eğitim ve öğretime kat ve kat önem verilmiştir. Yabancı sermaye ile ülkemizde faaliyet gösteren işletmelerin millileşmesi sağlanmış, sağlık konusunda bir dizi atılımlar gerçekleştirilmiştir. Mustafa Kemal Atatürk cumhurbaşkanlığı boyunca yurdu gezmiş, sorunları yerinde tespit ederek bir dizi reformlar getirmiştir. Cumhuriyet ile beraber giyinme alışkanlıkları değişmiş, uluslararası saat ve takvim sistemine geçilmiştir. En önemlisi ise Latin harflerine geçilerek yeni Türk alfabesi oluşturulmuştur.
Cumhuriyet Bayramımızın 100. Yılı Kutlu Olsun
Kaynakça