Manipülasyona maruz kalan insanlar yaşadığı şeyin bir manipülasyon olduğunu anlayamayabilirler. Bu yazımızda ilişkilerde manipülasyon yöntemlerini anlattık. Bu serinin ikinci bloğuda kısa süre sonra siz değerli okurlarımızla paylaşılacaktır. Eğer ilişkide Manipülasyona maruz kaldığınızı fark ettiyseniz lütfen bu duruma dur deyin. Keyifli okumalar.
İlişkilerde Manipülasyon Nedir?
İlişkilerde manipülasyon, bir kişinin partnerini duygusal baskı altına alarak, hareket alanını kısıtlaması, emin olunan konularda bile sürekli bir tarafın kendinden şüphe etmesine ve kendisini sinmiş hissetmesine neden olmasıdır. Manipülasyon, kişinin kendi çıkarlarına uyacak şekilde partnerini etkilemesi veya kontrol etmesidir.
Fakat karıştırılmaması gereken bir nokta var ki bu da manipülasyonun, etki ve iknadan farklı oluşudur. Etki ve ikna, karşı tarafın kabul etme veya reddetme hakkına saygı duyarken, manipülasyon zorlayıcı ve zararlı bir eylemdir.
İlişkilerde Manipülasyon Yöntemleri Nelerdir?
Suçluluk Hissettirmek
Partnerin beklentilerini karşılayamadığınız durumları veya başına gelen olumsuz durumları sizin suçunuzmuş gibi aktararak, sizde suçluluk hissi uyandırması. Eğer partnerinizin sizi gereksiz durumlarda suçlu hissettirdiğini düşünüyorsanız kendinize "Suçlu hissetmemi gerektiren bir şey mi yaptım?", "Normalde suçlu hisseder miydim, yoksa partnerim yüzünden mi suçlu hissediyorum?" gibi sorular yöneltmenizi ve kendinize suçlu hissetmemeniz gerektiği cevabını verdiğinizde ise bunu açıkca partnerinize belirtmeniz öneririm. Mesela "Ben suçlu hissetmem gereken bir şey yapmadığımı düşünüyorum senin sinirin ya da üzüntün seninle ilgili bir problem." ya da "Suçlu hissetmiyorum lütfen benimle nasıl hissetmem gerektiği hakkında konuşma." gibi.
Zorla Yardım Alma
Partnerinizin ilgisini, zaaflarını veya güçlü yönlerini takip ederek, bunları kendi isteklerinizi elde etmek için kullanmak. Örneğin, partnerinizin yardımseverliğini veya empati yeteneğini istismar etmek.
Hile
Gerçekte var olan durumu gizleme veya çarpıtma yoluyla partnerinize dürüst olmayan bir tutum sergilemek. Örneğin, gerçeği çarpıtarak ya da önemli bilgileri saklayarak partnerinizin gerçek durumu anlamasını ve buna uygun bir tepki vermesini engellemek.
Aşırı Tepki Vermek
Partnerinizin duygularıyla ilgili kötü hissetmesi için abartılı veya dramatik bir şekilde davranmak. Örneğin, partnerinizin küçük bir hatasını büyüterek onu suçlamak veya onunla alay etmek.
Love Bombing Nedir?
Love bombing, aşk bombardımanı anlamına gelir. Bu terim, narsist bir partnerin romantik ilişkinin başında partnerine karşı kontrol ve gücü elde etmek için kurduğu aşırı iletişim şekli olarak tanımlanır. Love bombing, duygusal şiddetin farklı bir boyutu olarak ilişkide ortaya çıkar.
Love bombing yapan kişi, partnerini bulutların üzerine çıkarır. Şık hediyeler, romantik konuşmalar, geleceğe yönelik planlar, övgüler ve aşırı ilgi ile partnerine hayatında hiç yaşamadığı şeyleri yaşatmaya başlar. Partnerini ruh eşi olduğuna inandırır ve onsuz mutlu olamayacağına manipüle eder. Sürekli karşı tarafın tek ilgi odağı olmayı ister. Ona ayırılmayan zamanda yani ilgi noktası kendisi olmadığı zamanlarda partnerini suçluluk psikolojisine iter.
Love bombing yapan kişi, ilişkide biraz yol aldıktan sonra her şeyi bir anda tersine çevirir. Sevgisini ve ilgisini geri çeker, görmezden gelir, konuşmak istemez. Partnerini değersizleştirerek cezalandırır. Aslında duygusal olarak karşı tarafı istismar eder.
Love bombing ile narsist partnerine bağımlı hale gelen kişi ise, yaşadığı tüm olumsuzluklara rağmen bu ilişkiyi sonlandıramaz. Sürekli kendi davranışlarını kontrol etmeye başlar. Yanlış bir şey yapmamak için uğraşır ve herhangi bir olumsuz durumda kendisinin kabahatli olduğunu düşünür. Zamanla kendini yetersiz, bağımlı, muhtaç, özgüveni zayıf ve psikolojik olarak yıpranmış hisseder. Yaşadığı bu durum hayat kalitesini ciddi anlamda etkiler ve patolojik bir hal alır.
Yani eğer "Ben ilişkinin başında masalda gibiydim. Beni anlayan, mutlu edebilecek tek insanın o kişi olduğunu düşünüyordum fakat herşey tepetaklak oldu. Dünyadaki en değerli insanlardan biri gibi hissederken artık çok değersiz hissediyorum." diyorsanız büyük ihtimalle Love bombinge maruz kalmış olabilirsiniz.
Ghosting Nedir?
Ghosting, bir kişinin flört ettiği, arkadaşlık kurduğu veya ilişki yaşadığı kişiyle hiçbir açıklama yapmadan aniden iletişimi kesmesi ve onun ulaşma girişimlerini görmezden gelmesi olarak tanımlanabilir. Ghosting, İngilizce “ghost” yani hayalet kelimesinden türetilmiş bir terimdir. Bu terimle bir kişinin tıpkı bir hayalet gibi bir görünüp bir kaybolduğu ifade edilmektedir.
Ghosting, özellikle alıcı tarafta olanlar için incitici olabilir ve dışlanma ve reddedilme duygularına sebep olabilir. Bazı akıl sağlığı uzmanları, ghosting’i pasif-agresif bir duygusal istismar biçimi, bir tür sessiz muamele veya duvar örücü davranış ve duygusal zulüm olarak görüyor. Ghosting, genellikle sosyal medya, çevrimiçi buluşma uygulamaları veya mesajlaşma araçları aracılığıyla gerçekleştirilir.
Ghostinge love bambing sonrası maruz kalırsınız. Sizi gösterilen aşırı ilgi ve sevkatten sonra aniden görmezden gelinmeye baslandığınızda suçluluk hissetmeye başlar ve ipleri tamamiyle partnerinizin eline verirsiniz.
Zombieing Nedir?
Zombieing, bir kişinin size hiçbir açıklama yapmadan sürdürdüğünüz iletişimi birdenbire kesmesinin (ghosting) ardından aynı kişinin size geri dönmesidir. Tıpkı ölünün mezardan zombi olarak dirilip musallat olması gibi!
Genel olarak ghosting yapan yani birden ortadan kaybolan sizi görmezden gelen kişi tam siz kendi yolunuza bakmaya karar verdiğinizde zombieing yapar. Kanmayın!
Bu kişi tekrar hayatınıza dahil olduğunda hayatınızdan çıkma sebebinin bahanelerini size inandırmaya çalışır. Başıma kötü şeyler geldi vs gibi bahaneler...
Zombieing, özellikle alıcı tarafta olanlar için dışlanma ve reddedilme duygularına sebep olabilir.
Haunting Nedir?
Haunting manipulasyon yöntemi, karşıdaki kişinin aklından çıkmayacak şekilde rahatsız etmek, korkutmak veya üzmek için kullanılan bir psikolojik işkence yöntemidir. Bu yöntemde, manipülatör, kurbanın duygularını, anılarını veya inançlarını sömürerek onu kendinden şüphe ettirmeye, kendini suçlu hissettirmeye veya kendine bağımlı hale getirmeye çalışır. Haunting manipulasyon yöntemi, narsist, sosyopat ve psikopat gibi kişilik bozukluğu olan insanlar tarafından sıkça kullanılır.
Haunting, ghosting manipülasyon yönteminden sonra gelir. Birey tekrar hayatınıza döner. Fakat bu dönüş kesin bir dönüş değildir. Aslında bir arada bir derece bırakmak denebilir. Neden hayatınızdan ciktigiyla ilgili herhangi bir açıklama yapmaz.
Bu manipülasyon tekniğine şu şekilde örnek verebiliriz:
Ghosting yaparak hayatınızdan çıkan kişi hicbirsey olmamış gibi tekrar sizinle konuşmaya başlar. İma yolu ile sizin kendisine adım atmanızı sağlamaya çalışır. Siz bir adım attığınızda ise geri çekilir ve ben sana bir adım, atmadım umut vermedim gibi bahanelerle sorumluluk kabul etmez.
Submarining Nedir?
Submarining manipülasyon yöntemi, bir kişinin ilişkide olduğu veya ilgilendiği kişiyle iletişimi aniden kesip uzun bir süre ortadan kaybolduktan sonra hiçbir açıklama yapmadan tekrar ortaya çıkmasıdır. Bu yöntemde, manipülatör, kurbanın duygularını oynamak, onu merakta bırakmak veya ona kendini özel hissettirmek için kullanır. Submarining manipulasyon yöntemi ile ilgili bir örnek ise şöyledir:
Bir kadın, tanıştığı bir erkekle iyi anlaşmaya başlar ve birkaç kez buluşurlar. Erkek, kadına ilgi gösterir, ona iltifat eder ve onunla gelecek planları yapar. Ancak bir gün erkek, kadına hiçbir mesaj atmadan veya aramadan ortadan kaybolur. Kadın, erkeğin neden böyle yaptığını anlamaz ve onu aramaya çalışır ama cevap alamaz. Kadın, erkeğin kendisinden vazgeçtiğini düşünerek üzülür ve hayatına devam etmeye çalışır. Birkaç ay sonra erkek, kadına tekrar mesaj atar ve sanki hiçbir şey olmamış gibi davranır. Erkek, kadına özür dilemez veya neden kaybolduğunu açıklamaz. Sadece onunla yeniden konuşmak istediğini söyler. Bu bir submarining manipulasyon yöntemi örneğidir.
Submarining manipülasyon yöntemini zombieingden ayıran şey zombieing manipülasyon yönteminde partnerin geri döndüğünde bahane sunmasıdır. Submariningde ise partner hiçbir şey olmamış gibi sizinle tekrar görüşmeye başlar ve siz abarttığınızı düşünürsünüz.
Manipülasyonu Nasıl Fark Edebilirim
Manipülasyonu fark etmenin yolları, manipülatörün davranışlarını, sözlerini ve niyetlerini dikkatli bir şekilde gözlemlemekten geçer. Manipülatörler, genellikle karşı tarafı etkilemek veya yönlendirmek için yalan söyler, duygularını kullanır, aşağılar, hile yapar veya zorla yardım isterler. Bu tür davranışlar, manipülasyonun işaretleri olarak kabul edilebilir.
Manipülasyona Karşı Ne Yapabilirim?
Temel insani haklarınızı bilin: Kendi değerinizin, isteklerinizin ve sınırlarınızın farkında olun. Başkalarının size nasıl davranması gerektiğini ve sizin nasıl davranmanız gerektiğini bilin. Kendinize saygı duyun ve başkalarından da saygı bekleyin.
Mesafenizi koruyun: Manipülatörler, sizi etkilemek için yakınlaşmaya çalışabilirler. Bu durumda mesafenizi koruyun ve onlara fazla güvenmeyin. Onların söylediklerini veya yaptıklarını sorgulayın ve kendi kararlarınızı verin.
Olayları kişiselleştirmeyi ve kendinizi suçlamayı bırakın: Manipülatörler, sizi suçlu hissettirmek için olayları kişiselleştirebilir veya size yükleyebilirler. Bu durumda olayları objektif bir şekilde değerlendirin ve kendi payınıza düşeni kabul edin. Kendinizi suçlamayın veya aşağılamayın.
Detaylı sorular sorarak odağı karşınızdakine çevirin: Manipülatörler, gerçeği gizlemek veya çarpıtmak için belirsiz veya genel ifadeler kullanabilirler. Bu durumda detaylı sorular sorarak onların gerçek niyetlerini ortaya çıkarmaya çalışın. Onların söyledikleriyle yaptıkları arasındaki tutarsızlıkları fark edin.
Zamanı lehinize kullanın: Manipülatörler, sizi acele ettirmek veya baskı altına almak için zamanı kullanabilirler. Bu durumda zamanı lehinize kullanın ve karar vermek için yeterli süreye sahip olduğunuzu belirtin. Karar vermeden önce iyice düşünün ve araştırın.
"Hayır" demeyi öğrenin: Manipülatörler, sizi istemediğiniz bir şeyi yapmaya ikna etmek için ısrarcı olabilirler. Bu durumda "hayır" demeyi öğrenin ve bunu net bir şekilde ifade edin. Sizin de bir seçim hakkınız olduğunu unutmayın.
Zorbalara güvenli bir şekilde karşı koyun: Manipülatörler, sizi korkutmak veya tehdit etmek için zorbalık yapabilirler. Bu durumda güvenli bir şekilde karşı koyun ve onların size zarar vermesine izin vermeyin. Gerekirse yardım alın veya yetkililere başvurun.
Manipülatif insanlarla başa çıkmak için sınırlarınızı koruyun: Manipülatörler, sizi kontrol etmek için sınırlarınızı ihlal edebilirler. Bu durumda sınırlarınızı koruyun ve onlara net bir şekilde belirtin. Sizin de haklarınız olduğunu ve bunların saygı duyulmasını istediğinizi ifade edin.
Eğer bir manipülatörle karşı karşıya kaldığınızı düşünüyorsanız size söylediklerine aldırış etmemeyi öğrenin: Manipülatörler, sizi etkilemek için size yalan söyleyebilir, duygularınızı kullanabilir veya sizi aşağılayabilirler. Bu durumda size söylediklerine aldırış etmemeyi öğrenin ve kendi gerçeğinize güvenin. Onların sözlerinin sizin değerinizi veya hakikatinizi değiştirmeyeceğini bilin.
Kendinize güvenin: Manipülatörler, sizi etkisizleştirmek için özgüveninizi zedeleyebilirler. Bu durumda kendinize güvenin ve kendi yeteneklerinizi, başarılarınızı ve güçlü yönlerinizi hatırlayın. Kendinizi geliştirmek için çaba gösterin ve kendinizle gurur duyun.
Partnerinizden beklentilerinizi açıkça söyleyin ve onun beklentilerini de dinleyin.
Kendinize saygı duyun: Kendi değerinizin, isteklerinizin ve sınırlarınızın farkında olun. Başkalarının size nasıl davranması gerektiğini ve sizin nasıl davranmanız gerektiğini bilin. Kendinize saygı duyun ve başkalarından da saygı bekleyin.
Duygularınızı ifade edin: Sizi manipüle etmeye çalıştığın düşündüğünüz kişiye duygularınızı ve düşüncelerinizi net bir şekilde ifade edin. Ona nasıl hissettiğinizi, neden böyle davrandığını ve bunun size ne kadar zarar verdiğini söyleyin. Onun cevap vermesini beklemeyin veya ısrar etmeyin. Sadece kendi rahatlamanız için bunu yapın. Partnerinizin duygularını önemseyin ama kendi duygularınızdan da vazgeçmeyin.
Destek alın: Sizi manipüle etmeye çalıştığın düşündüğünüz kişiye karşı kendinizi yalnız hissedebilirsiniz. Bu durumda size destek olacak arkadaşlarınızla, ailenizle veya profesyonel bir yardım alabileceğiniz bir uzmanla konuşun. Duygularınızı paylaşmak ve başka bakış açıları almak size iyi gelebilir.
İleriye bakın: Sizi manipüle etmeye çalıştığın düşündüğünüz kişiye takılıp kalmayın. Onu hayatınızdan çıkarın ve ileriye bakın. Kendinize yeni hedefler belirleyin ve kendinizi geliştirmek için çaba gösterin. Hayatınızda sizi mutlu edecek yeni insanlarla tanışmaya açık olun.
Ne Yapmalıyım
Manipülasyon karşısında yapılabilecekler yazımızda mevcut fakat naçizane fikrim ilişkiden uzaklaşmanız. Manipülasyon karşısında savaşmak sizide yıpratacaktır.
Kaynakça