İslam dininde birçok önemli gün vardır. Miraç kandili, Regaip kandili, Berat kandili, Kadir gecesi gibi özel günler ve Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı gibi mübarek günler. Bu özel günlerde günahların bağışlandığına ve bol bol ibadet edilmesi gerektiğine inanılır. Bu yazımızın konusu da Miraç kandili. Öncelikle Tüm İslam Aleminin Miraç kandili mübarek olsun.
Miraç Nedir?
Miraç kelimesi; sözlükte “yukarı çıkmak, yükselmek” anlamındaki urûc kökünden türemiş bir ism-i âletdir. Kelime anlamı ise “yukarı çıkma vasıtası, merdiven” demektir. Terim olarak Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’in (sav) göğe yükselişini ve Allah'ın huzuruna çıkışını ifade eder.
Olay, Mescid-i Harâm’dan Mescid-i Aksâ’ya gidiş ve oradan da yükseklere çıkış şeklinde yorumlandığından kaynaklarda daha çok “isrâ ve mi‘rac” şeklinde geçerse de Türkçe’de mi‘rac kelimesiyle her ikisi de kastedilir.
Miraç Kandili Ne Zaman?
İslam aleminde rahmeti ve bereketi bol "üç ayların" ikinci kandili olan Miraç Kandili Hicri takvime göre Receb ayının 27. gecesine denk gelmektedir. Bu bilgiden hareketle Miraç kandilinin 2023 yılında 17 Şubat Cuma gecesi gerçekleşeceğini söyleyebiliriz.
Miraç Olayı
Mekke döneminde Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'e (sav) büyük koruma sağlayan amcası Ebû Talib’in ve her zaman en yakın destekçisi olan eşi Hz. Hatice’nin art arda vefat etmesi, Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'i (sav) derinden üzmüş ve sarsmıştı. Hatta bu yıla bu yüzden Hüzün Yılı denilmişti. Hicretten bir buçuk yıl önceye tekabül eden bu Hüzün Yılında olağan üstü bir olay gerçekleşti. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (sav) bir gece içinde önce Mekke’den Kudüs’e ardından Yüce Allah’ın murat ettiği bir yere doğru yolculuğa çıkarıldı ve aynı gece içinde döndü. Bu olayın birinci safhasına İsrâ, ikinci safhasına ise Miraç denilmektedir. Kur'an-ı Kerim'de geçen ifade ile bu olayın sebebi ve hikmeti, Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'e ,(sav) Yüce Allah’ın bazı işaretlerini göstermektir. Olağanüstü olarak gerçekleşen bu olaya müşriklerin aşırı tepki verdikleri ve bazı zayıf müminlerin imanlarının sarsıldığı bilinmektedir. Ancak Müslümanların büyük çoğunluğu, tam bir güvenle olayı tasdik ettiler. Müşriklerin itiraz sebebi mesafe uzunluğuna ve sürenin kısalığına idi. Ancak bu olayın Kur’an tarafından teyit edilmesi, Müslümanların zihnindeki bütün şüpheleri giderdi. Günümüze hem İsrâ Sûresi birinci ayetiyle ( Bir gece, kendisine bazı âyetlerimizi gösterelim diye kulunu Mescid-i Harâm’dan çevresini mübarek kıldığımız Mescid-i Aksâ’ya götüren Allah eksikliklerden münezzehtir. O, gerçekten her şeyi işitmekte ve görmektedir.) hem de birden çok rivayetle gelmiş olması olayın gerçekliğini göstermesi açısından önemlidir. Her ne kadar zaman, mekan ve olayın gelişimiyle ilgili ayrıntılarda bir takım farklılıklar varsa da, genel itibariyle ve Kur’an’ın çerçevesini çizdiği şekliyle gerçekleşmiş olmasında şüphe bulunmamaktadır. Miraç safhası hususunda sübut bakımından bazı zayıflıklar bulunuyorsa da Sahabeden bu güne bu olayın gerçekliği üzerinde neredeyse tüm mezhepler ittifak etmiştir. İhtilaf, olayın kendisi veya bütünü hakkında değil, ruhen mi yoksak ruh-beden bütünlüğü içinde mi gerçekleştiği hususundadır. Günümüzde bazılarınca yapılan aykırı değerlendirmeler, bütün gözden kaçırmaktan kaynaklı olduğu izlemini vermektedir. Müslümanların neredeyse tamamı tarafından büyük bir kabule mazhar olmuş olan bu olay, günümüzde birçok İslam ülkesinde mübarek gecelerden biri olarak kabul edilir ve kutlanır.
Miraç Kandili Namazı
Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'in (sav) amcasına tavsiye ettiği tesbih namazı, kandil gecelerinde kılınabilecek namazlar arasında yer alıyor. Diğer taraftan kandil gecelerinde nafile namazı kılınması tavsiye ediliyor.
Miraç Kandili'nde kılınması tavsiye edilen tesbih namazı 4 rekat kılınıyor. Miraç Kandili'nde kılınması tavsiye edilen nafie namazı ise 12 rekat kılınır.
Tespih Namazı Nasıl Kılınır?
Tesbih namazı dört rekât olup şöyle kılınır: “Allah rızası için tesbih namazı kılmaya” diye niyet edilerek namaza başlanır. Sübhâneke’den sonra 15 kere “Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber” denir. Sonra eûzü besmele çekilir, Fâtiha ve sûre okunduktan sonra 10 kere daha “Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber” denilir. Bu tesbih, rükûya varınca 10 kere, rükûdan doğrulunca 10 kere, birinci secdede 10 kere, secdeden kalkınca 10 kere, ikinci secdede 10 kere söylenir. Böylece her rekâtta 75 tesbih yapılmış olur. İkinci rekâta kalkılınca yine önce 15 kere tesbih okunur, ardından besmele çekilip Fâtiha ve sûre okunup 10 kere tesbih getirilir. Kalan rekatlar aynı şekilde tekrarlanır ve böylece 4 rekât tamamlanmış ve toplam üç yüz tesbih edilmiş olur.Tesbih namazı kerâhet vakitlerinde kılınmaz (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, II, 30-31). Tesbih namazında sehiv secdesini gerektiren bir şey olursa, sehiv secdesi normal olarak yapılır, o secdelerde tesbih namazına özgü tesbihat yapılmaz (Tahtâvî, Hâşiye, s. 361).
Miraç Kandili Namazı Nasıl Kılınır?
12 rekat olan nafile namazı, 2 rekatta bir selam verilerek kılınır. Namazın her rekatında Fatiha ve Kuran-ı Kerim'den bir sure okunarak kılınır. Her 2 rekatta bir selam verildikten sonra 100 kere 'Sübhanallahi ve`l hamdü lillahi ve lâ ilâhe illallahü vallahü ekber' denilir. 12 rekat namazın tamamı bittikten sonra 100'er defa tövbe istiğfar ve salavatlar getirilir.
Miraç Kandilinde Ne Yapılmalı?
Kur’an-ı Kerim okunmalıdır. İbni Mesut radıyallahu anh‘den rivayet edildiğine göre, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Kim Kur’ân-ı Kerîm’den bir harf okursa, onun için bir iyilik sevabı vardır. Her bir iyiliğin karşılığı da on sevaptır. Ben, elif lâm mîm bir harftir demiyorum; bilâkis elif bir harftir, lâm bir harftir, mîm de bir harftir.”
Tesbih çekebilir ve tövbe istiğfar edilebilir. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (sav) Ben, günde yüz kere istiğfâr ederim...” buyurmuşlardır.
Sadaka verilebilir. Cenâb-ı Hak şöyle buyurmuştur: “Allah yolunda infâk edin! Kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın. Bir de ihsanda bulunun. Zira Allah, muhsinleri (iyilikte bulunan, işini güzel yapan ve ihsan şuuru ile yaşayanları) sever.” (el-Bakara, 195)
Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem- zengin-fakir her mü’mini infâka teşvik eder; bir hurmadan başka bir şeyi olmayan için; “Yarım hurmayla da olsa cehennem ateşinden korunun, onu da bulamazsanız güzel ve hoş bir söz ile korunun.” buyururdu. (Buhârî, Edeb, 34)
Dua edilmelidir. Bu mübârek geceler, rabbimize duâ ve niyazda bulunma zamanlarıdır. Ayet-i kerîmede buyrulur: “(Ey Rasûlüm!) De ki: Sizin duâ ve niyâzlarınız olmazsa, Rabbim size ne diye değer versin?..” (el-Furkân, 77)
Hamd etmeli ve şükür halinde bulunulmalıdır. Resûl-i Ekrem -sallallahu aleyhi ve sellem-Efendimiz şöyle buyurmuşlardır:
“Meşrû işlere Allah’a hamd ile başlanmazsa hayır ve bereketi kesilir.” (İbn-i Mâce, Nikâh, 19; Ebû Dâvud, Edeb, 18)
“Şükür, îmânın yarısıdır...” (Süyûtî, el-Câmiu’s-Sağîr, I, 107)
Allah'ı çokça zikretmeliyiz. Mübârek gecelerde Rabbimizi zikretmeye daha çok önem verilmelidir. Âyet-i kerîmede buyrulur: “Kendi kendine, yalvararak ve ürpererek, yüksek olmayan bir sesle, sabah-akşam Rabbini an. Gâfillerden olma!” (el- A’râf, 205)
En azından yatsı ve sabah namazları camide cemaatle kılınmalıdır. Bu bütün geceyi ihya etmiş gibi sevap kazandırır.
Perşembe günü oruç tutup, gecesini de ihya etmek çok sevaptır. Receb ayında oruç tutmak faziletlidir.
Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'in (sav) Ramazan ayından sonra en çok oruç tuttuğu ay Receb ayıdır. Bu Receb ayında oruç tutmanın muazzam, muhteşem sevapları vardır.
"Lâ ilâhe illallah" (Allah'tan başka ilah yoktur),
"Allahümme salli alâ seyyidinâ muhammedin ve alâ âli seyyidinâ muhammed" (Allah'ım! Efendimiz, büyüğümüz Muhammed'e ve Muhammed'in ümmetine rahmet eyle),
"Estağfirullah" (Allâh'tan af ve mağfiret dilerim),
"Sübhânallah" (Allah noksanlardan münezzehtir.),
"Elhamdülillah" (Allâh’a hamd olsun.),
"Allahu Ekber" (Allah tek büyüktür.),
"Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billâhil aliyyil azîm" (Güç ve kuvvet, sadece Yüce ve Büyük olan Allah Teâlâ’nın yardımıyladır.)
gibi sözleri zikretmek, tekrar etmek çok sevaptır.
Dini Bayramlar Hangi Gün
Regâib Kandili 26 Ocak Perşembe 2023
Miraç Kandili 17 Şubat Cuma 2023
Berat Kandili 6 Mart Pazartesi 2023
Kadir gecesi 17 Nisan Pazartesi 2023
Ramazan Bayramı 21-22-23 Nisan 2023
Kurban Bayramı 28 Haziran Çarşamba 2023
Üç Aylar Ne Zaman Başladı
Üç aylar, Receb ayıyla birlikte 23 Ocak 2023 Pazartesi günü başladı.
Peygamber Efendimizin Kandil ve Bayramlarla Alakalı Güzel Hadisleri
Berâ bin Âzib radıyallahu anh anlatıyor:
“Hz. Peygamber’in hutbe verirken şöyle buyurduğunu işittim: ‘Bugün ilk işimiz, (bayram) namazı kılmak, sonra dönüp kurban kesmektir. Böyle yapanlar, sünnetimize uygun davranmış olur.’” (Buhârî, Îdeyn, 3)
(Şabanın 15. gecesini ibadetle, gündüzünü de oruçla geçirin! O gece Allahü teâlâ buyurur ki: “Af isteyen yok mu, affedeyim. Rızk isteyen yok mu, rızk vereyim. Dertli yok mu, sıhhat, afiyet vereyim. Ne isteyen varsa, istesin vereyim” Bu hâl, sabaha kadar devam eder.) [İbni Mace]
(Allahü teâlâ, Şaban’ın 15. gecesinde müşrik ve müşahin hariç herkesi affeder.) [İbni Mace] (Müşahin, bid’at ehli demektir.)
(Rahmet kapıları dört gece açılır. O gecelerde yapılan dua, reddolmaz. Ramazan ve Kurban bayramının birinci gecesi, Berat ve Arefe gecesi.) [İsfehani]
Kaymakça
https://islamansiklopedisi.org.tr
kisbu ilahiyat dergisi, 55-73, 2019